Ελληνική Επιτυχία στις Κάννες με τη σφραγίδα των παλιών δίδυμων μαθητριών του Σχολείου Μυρτώ & Μαντώ Στάθη

Συντάχθηκε στις 16/07/2021.

246aed9a576214007284aeb619a86a01 — Η παραγωγός Μυρτώ Στάθη κι ο σκηνοθέτης Μανώλης Μαυρής

Η ταινία μικρού μήκους «Brutalia, Εργάσιμες Ημέρες» των παλιών δίδυμων μαθητριών του Σχολείου μας, Μυρτώς και Μαντώ Στάθη κατάφερε όχι μόνο να κάνει “ποδαρικό” στην Εβδομάδα Κριτικής του φετινού Φεστιβάλ των Καννών αλλά και να μας κάνει εθνικά υπερήφανους!

Η ταινία, μια ελληνο-βελγική συμπαραγωγή των AVION FILMS, Stathi Twins & Tarantula Belgique, χρηματοδοτήθηκε από το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, το Κέντρο Κινηματογράφου και Οπτικοακουστικών μέσων των Βρυξελλών και τον ΕΚΟΜΕ, είχε συμπαραγωγό το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου και κατάφερε να κερδίσει το ενδιαφέρον των κριτικών και κοινού φέρνοντας το Βραβείο Canal+ “Καλύτερη Μικρού Μήκους Ταινία” κυριολεκτικά στα χέρια των δίδυμων αδερφών!

Η βράβευση επιβεβαιώνει την αποδοχή της ταινίας διεθνώς αλλά κυρίως το γεγονός ότι το Σχολείο ενθαρρύνει τα δημιουργικά ταλέντα των παιδιών & βρίσκει τρόπους να τα αναδείξει από πολύ μικρή ηλικία!

Η ταινία «Brutalia, Εργάσιμες Μέρες» αποτελεί μια αλληγορία που ακροβατεί ανάμεσα στο θρίλερ και τη μαύρη κωμωδία. Μέσω μιας απλής μεταφοράς, όπου οι μέλισσες “αντικαθίστανται” με ανθρώπους, διανοίγεται ένα νέο πεδίο διαλόγου πάνω σε πολλαπλά ή και ετερόκλιτα θέματα, όπως η στρατιωτικοποιημένη εργασία, η δομή μιας ολιγαρχικής κοινωνίας, η σκληρή και ανταγωνιστική κοινωνία των παιδιών, η βίαια υπερπαραγωγική κοινωνία των μελισσών. Ωστόσο, κύριο θέμα του έργου, αποτελεί η ένταξη του ατόμου στο σύνολο και η μοναξιά την οποία βιώνουν οι χαρακτήρες μέσα σε αυτό.

Εχοντας ως βασικές αναφορές τις ταινίες «Full Metal Jacket» του Στάνλεϊ Κιούμπρικ (η εξοντωτική εκπαίδευση των στρατιωτών πριν πάνε στον πόλεμο του Βιετνάμ) και την ταινία «Beau Travail» της Κλερ Ντενί (ο σουρεαλισμός της διατήρησης ενός στρατιωτικού μηχανισμού σε απουσία πολέμου) παρακολουθούμε μέσα από το πρίσμα της Αννας – μιας νεαρής εργάτριας μέλισσας που βρίσκεται στα κατώτερα στρώματα της ιεραρχίας – την εισαγωγή των εργατριών στην κοινωνία της κυψέλης. Βλέπουμε τη δομή της σκληρής κοινωνίας, τη σταδιακή εσωτερική μετάλλαξη της ηρωίδας μέσω της καταπίεσης που βιώνει και στο τέλος τη συμβολική ανατροπή και καταστροφή του συστήματος («Zabriskie Point» του Μικελάντζελο Αντονιόνι).

Ιδιαιτερότητα του φιλμ αποτελεί ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάζονται οι νεαρές γυναίκες – εργάτριες μέλισσες. Πρόκειται για την αναπαράσταση μιας μητριαρχικής κοινωνίας, μέσα στην οποία μόνο οι γυναίκες παίρνουν αποφάσεις, εργάζονται και την προστατεύουν από εξωτερικούς εχθρούς. Δεν υπάρχει ατομικό συμφέρον, ούτε ωφελιμιστικά κίνητρα. Με “αίσθημα δικαίου” οι εργάτριες μέλισσες αφοσιώνονται στα κοπιαστικά έργα που αναλαμβάνουν εφ’ όρου ζωής και έναντι στοιχειωδών «απολαβών» που διασφαλίζουν απλά την επιβίωσή τους. Είναι πανίσχυρες, ανθεκτικές και παραγωγικές. Ενσαρκώνουν το τελειότερο μοντέλο συνεργασίας με μοναδικό στόχο τη διαιώνιση του είδους (όπως περιγράφει ο Matt Ridley στις Ρίζες της Αρετής). Από την άλλη πλευρά, οι άντρες – κηφήνες (όπως ακριβώς συμβαίνει σε μία κυψέλη) έχουν αποκλειστικά δευτερεύοντα ρόλο. Είναι παθητικοί, ανενεργοί και απολαμβάνουν το χρόνο, χωρίς καμία ευθύνη και υποχρέωση. Κατ’ επέκταση, η συμβολή τους στην κοινωνία είναι μικρή. Η χρησιμότητά τους περιορίζεται κυρίως στην αναπαραγωγή, ρόλο που ωστόσο μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό κηφήνων καταφέρνουν να εκπληρώσουν κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα σύστημα με αυστηρά παγιωμένους «κοινωνικούς» ρόλους, λειτουργικό και παραγωγικό.

Στην ταινία, το γυναικείο φύλο παρουσιάζεται ασύμμετρα ισχυρό σε σχέση με το αντρικό. Ωστόσο, δεν επιχειρώ να κατασκευάσω ένα φεμινιστικό μανιφέστο, παρά μόνο να αναπαραστήσω αυτό που συμβαίνει στη φύση, συνθέτοντας μια δυστοπική κοινωνία, από την οποία απουσιάζει το συναίσθημα. Πρόκειται για μια απαισιόδοξη ματιά πάνω στην πορεία του ανθρώπινου είδους, που διαχρονικά κατασκευάζει κοινωνικά μοντέλα, τα οποία αποσκοπούν στην παραγωγικότητα. Το άτομο βρίσκεται, αναπόφευκτα, ανίσχυρο και εγκλωβισμένο σε κανόνες και νόρμες που το ίδιο δεν ελέγχει. Σε τι διαφέρει όμως ο άνθρωπος από τις μέλισσες; Και γιατί θεωρείται θετική και υποδειγματική η στρατιωτικοποιημένη εργασία; Γιατί οι άνθρωποι προβάλλουν διαχρονικά στο μελίσσι την πειθαρχημένη κοινωνία, εξιδανικεύοντας την παραγωγικότητα και παραβλέποντας ένα σύστημα που προάγει την εξόντωση μέσω της εργασίας; Μπορεί τελικά ένα τέτοιο μοντέλο – που στο όνομα του κοινού καλού επιβάλλει τη θανάτωση των αδυνάμων – να αποτελέσει ουτοπικό όραμα για την ανθρώπινη κοινωνία;

Τέλος, θα ήθελα να επισημάνω ότι η ταινία φιλοδοξεί να αποτελέσει μια σπουδή πάνω στην κίνηση του «σμήνους». Tο βλέμμα του θεατή ακολουθεί το συλλογικό υποκείμενο και για αφηγηματικούς λόγους εστίασης, παρατηρεί ατομικά υποκείμενα. Στόχος είναι η ταύτιση του θεατή με τους πολλούς (με τη μάζα), ακόμα και με αρνητικά σημαινόμενα. Παρατηρούμε το σμήνος ως ένα αυτοτελές, μεμονωμένο υποκείμενο, κι ας είναι ουσιαστικά συλλογικά αποτελούμενο από πολλές μονάδες.

Πηγή: flix.gr