Το μέλλον το γραφείου και της εργασίας μετά την πανδημία

Τελικά θα επικρατήσει η τηλεργασία; Πόση αξία θα έχει το γραφείο μας; Χρειαζόμαστε τόσους χώρους; Θα κρατάμε τι αποστάσεις και μετά την πανδημία;

Του Δρ. Κωνσταντίνου Κυρίτση (class of 1986’)*

Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η πανδημία έφερε τα «πάνω – κάτω» στον χώρο της εργασίας.

Πολλές επιχειρήσεις προχώρησαν σε δραστικές αλλαγές διαμορφώνοντας νέες εργασιακές συνθήκες για το προσωπικό τους και ορίζοντας το «νέο εργασιακό τοπίο».

Έτσι, η τηλεργασία «μπήκε» στις ζωές όλων μας βελτιώνοντας για ορισμένους το εργασικό περιβάλλον και «μειώνοντας» τους χρόνους.

Επι της ουσίας, η πανδημία κατάφερε να αλλάξει δραστικά τη γνώμη πολλών εργοδοτών για την αξία και την την αποτελεσματικότητα της τηλεργασίας, αφού οι ψηφιακές πλατφόρμες, ‘Zoom’ και ‘Teams’ προυπήρχαν του Covid-19, χωρίς, ωστόσο, να χρησιμοποιούνται με τον ίδιο ρυθμό, που πλέον χρησιμοποιούνται.

Παρατηρούμε ότι η μετάβαση από την μια κατάσταση στην άλλη, δεν ήταν ομαλή και υπήρξε ταυτόχρονα αναγκαία και βίαιη, καθώς οι επιχειρήσεις έπρεπε να προσαρμοστούν στη «νέα πραγματικότητα».

Όμως, όπως όλοι γνωρίζουμε και καταλαβαίνουμε πολλές φορές οι μεγάλες αλλαγές προύποθέτουν ένα (τέτοιο) ‘σοκ’.

Από την άλλη πλευρά, θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι τα αλλεπάλληλα lockdown έκαναν ορισμένους πιο παραγωγικούς.

Το συγκεκριμένο παράδειγμα αυτό βιώσαμε κάποιοι από εμάς ως γονείς. Τα παιδιά μου αντέδρασαν διαφορετικά στην τηλεκπαίδευση και σε πολλές περιπτώσεις κατάφεραν να διαπρέψουν εκεί που δεν το περιμέναμε.

Η Kate Morgan σε άρθρο της στο BBC αναφέρει ένα ωραίο παράδειγμα της Patty McCord, πρώην HR Director του Netflix για τους ανθρώπους των πωλήσεων.

Ένα υψηλόβαθμο στέλεχος της εταιρείας ‘Fortune 100’ εξηγούσε τις δεξιότητες του εξαιρετικού πωλητή του: “Κυρίαρχος στις συναντήσεις, γεμάτος ενέργεια, χαρισματικός με αυτοπεποίθηση κτλ». Και αυτό άλλαξε με την πανδημία.

Ξαφνικά, οι καλύτεροι πωλητές ήταν οι πιο ήσυχοι που επικοινωνούσαν με τους πελάτες και απλά «άκουγαν».  

Συμπερασματικά θα μπορούσαμε να αναφέρουμε ότι όλες οι αλλαγές, που συνέβησαν στο εργασιακό «τοπίο» πυροδότησαν νέες προκλήσεις, όπως η ανάγκη νέων δεξιοτήτων, όταν εργάζεσαι από απόσταση.

Για παράδειγμα, η θεματολογία στην εκπαίδευση στελεχών δίνει τώρα έμφαση στο πώς το ‘leadership’ επηρεάζεται από την απόσταση, και, αντίστοιχα, πώς επηρεάζονται με τη σειρά τους η αξιολόγηση, η ομαδικότητα, η διαχείριση έργων και άλλα σχετικά.

Προσωπικά, θεωρώ, ότι, ακόμα δεν είμαστε έτοιμοι να διαχειριστούμε τα παραπάνω.

Πριν ξεσπάσει η πανδημία οι επιχειρήσεις καλούνταν να αναζητήσουν τα λεγόμενα ‘soft skills’: η επικοινωνία, η διαπραγμάτευση, η ενσυναίσθηση, η ανατροφοδότηση, η επίλυση προβλημάτων, η ηγεσία κ.α. ήταν «ζητούμενο» στο προσωπικό.

Τώρα, η αναζήτηση των συγκεκριμένων δεξιοτήτων κατέστη δυσκολότερη, όταν το προσωπικό δεν βρίσκεται στον ίδιο χώρο (good luck!).

Σίγουρα, οι αλλαγές στους χώρους εργασίας είναι ανάλογες ως προς το αντικείμενο της εργασίας και την αγορά στην οποία δραστηριοποιούμαστε.

Όταν μιλάμε για «παροχή υπηρεσιών», τότε, σίγουρα ένα μεγάλο ποσοστό εργαζομένων μπορεί να συνεχίσει να δουλεύει από το σπίτι και να ‘κλείνει’ χώρο όταν χρειάζεται να μεταβεί στο γραφείο.

Την παραπάνω μεθοδολογία ακολουθούν πολλές συμβουλευτικές υπηρεσίες όπως η PwC, η Deloitte, η Mazars και πολλές τράπεζες του εξωτερικού σε πολλές θέσεις εργασίας.

Σε ένα σχολείο όμως, παρά το χαρακτήρα της «υπηρεσίας», απαιτείται επαφή από κοντά λόγω της ανάγκης κοινωνικοποίησης των μαθητών, παρά μόνο σε κάποιες διοικητικές θέσεις. Άρα δεν υπάρχει “one size fits all”. Οι εταιρείες καλούνται να βρουν το κατάλληλο balance (παραγωγή, υπηρεσίες, συγκεκριμένες ανάγκες), κάτι που ξεκίνησαν και οι εταιρείες που παράγουν προϊόντα όπως η Ford και η Siemens.

Οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι η πανδημία μας βοήθησε σε κάτι ακόμη. Στο εύρος επιλογής στελεχών. Τα γραφεία ανθρώπινου δυναμικού έχουν αυτόματα επιλογές από όλη την Ελλάδα αφού δεν χρειάζονται όλοι να είναι στο γραφείο.

Ναι, υπήρχε αυτή η δυνατότητα και πριν αλλά δεν την είχαμε εκμεταλλευτεί. Υπάρχουν εταιρείες πληροφορικής στην Αθήνα που αύξησαν τον αριθμό των εργαζομένων τους από την επαρχία. Η εργασία δεν θα βασίζεται στο που βρίσκεται η έδρα της εταιρείας και καλό είναι αυτό να το κατανοήσουμε πλήρως.

Για να συνοψίζω, θα γυρίσουμε στο γραφείο, αλλά όχι όλοι.

Το γραφείο παραμένει «Mindset» και χρειάζεται. Το 67% των εργαζομένων, σύμφωνα με μελέτη της International Workplace Group στην Ελλάδα (Καθημερινή 16/7/21), δηλώνει απρόθυμο να επιστρέψει στο γραφείο. Η ίδια μελέτη αναφέρει ότι σε μεγάλο βαθμό οι επιχειρήσεις – των οποίων το προσωπικό θα μπορεί να εργαστεί στο σπίτι – θα διατηρήσουν περίπου το 20%-50% υπό καθεστώς τελεργασίας.

Τι σημαίνει αυτό;

Σημαίνει ότι θα πρέπει να δημιουργήσουμε οργανωμένο χώρο στο σπίτι αφού σίγουρα θα το χρησιμοποιούμε όλο και περισσότερο και πρέπει η παραγωγικότητά μας να είναι η επιθυμητή.

Στο γραφείο αναμένεται να μεγαλώσουν οι κοινόχρηστοι χώροι και να αλλάξει το open space. Το γεγονός, ότι θα δουλεύουμε περισσότερο από το σπίτι δεν σημαίνει απαραίτητα και ότι θα χρειαστούμε λιγότερα τετραγωνικά μέτρα, αφού θα χρειαζόμαστε αποστάσεις και χώρους ψηφιακών συναντήσεων.

Τα ωράρια θα είναι πιο ευέλικτα σίγουρα και η αξιολόγηση των στελεχών θα πραγματοποιείται (σύμφωνα με έρευνα της Gartner (2020) με βάση την παραγωγικότητα και όχι στο πόσες ώρες εργαζόμαστε.

Όλα τα παραπάνω απαιτούν δεξιότητες, που κανείς δεν είχε φανταστεί νωρίτερα.

Ένα μεγάλο βάρος πέφτει πάνω στα «Τμήματα Ανθρώπινου Δυναμικού», τα οποία από εδώ και πέρα θα πρέπει να «δουν» τις πραγματικές ανάγκες των επιχειρήσεων, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην ψυχική υγεία του ανθρώπινου δυναμικού, το οποίο καλούνται να το εκπαιδεύσουν αντίστοιχα, «επενδύοντας» σχεδόν εξ’ ολοκλήρου στις δεξιότητες.

Θα χρειαστεί χρόνος αλλά σίγουρα θα τα καταφέρουμε…

*Ο Δρ. Κωνσταντίνος Κυρίτσης (class of 86’) είναι ιδρυτής της εκπαιδευτικής και συμβουλευτικής StudySmart και ειδικός σύμβουλος των Ακαδημιών της PwC στην Κεντρική Ευρώπη και Μέση Ανατολή. Το 2018 το ACCA του έδωσε τον τίτλο του “Tutor Guru” ενώ έχει βραβευτεί (Gold & & Silver) για τη δημιουργία εκπαιδευτικών μεθοδολογιών (Holistic Process Diagrams) για προγράμματα στελεχών επιχειρήσεων (Strategic Business Leader, ACCA, Mini MBA, PwC*. Το 2021 επιλέχθηκε μέσα στους 5 κορυφαίους εισηγητές επαγγελματικών τίτλων διεθνώς από το Βρετανικό PQMag.