Ο Κωνσταντίνος Γιαννιώτης, Αρχιτέκτων με ειδίκευση στο Lifetime Design μιλά για το μέλλον της αρχιτεκτονικής μετά τον Covid-19

Ο Συναπόφοιτός μας Κωνσταντίνος Γιαννιώτης μοιράζεται τα Διεθνή Αρχιτεκτονικά Βραβεία και τις Διακρίσεις του μαζί μας, μιλάει για τα όνειρά του και αναπολεί τα μαθητικά του χρόνια!

Αρχιτέκτων με ειδίκευση στο Lifetime Design ως συνέχεια και εξέλιξη του Universal Design, με Διεθνή Βραβεία και Διακρίσεις! Τί σε ώθησε να ασχοληθείς με τον υπέροχο κόσμο της Αρχιτεκτονικής; Ποιο ρόλο διαδραμάτισε το σχολείο σου στην ανακάλυψη των δημιουργικών σου ταλέντων;

Προτού απαντήσω, επίτρεψε μου να ευχαριστήσω το Σύλλογο Αποφοίτων για αυτή τη συνέντευξη και να εκφράσω τη χαρά μου που επιστρέφω σε ένα γνώριμο και πολύ αγαπημένο μου περιβάλλον, έστω και ηλεκτρονικά καθότι οι συνθήκες δε μας επιτρέπουν τη φυσική παρουσία…

Ως γιος δύο εξαίρετων Αρχιτεκτόνων, του Γιάννου και της Βασιλικής Γιαννιώτη, ήρθα από τη βρεφική ήδη ηλικία σε επαφή με την Αρχιτεκτονική. Έχω έντονα αποτυπωμένες πρώιμες αναμνήσεις από το Γραφείο. Θυμάμαι τα απλωμένα σχέδια στο πάτωμα του σπιτιού, θυμάμαι τα χρώματα, τη μυρωδιά της αμμωνίας στα φωτοτυπικά κέντρα, τις επισκέψεις στο γιαπί, τους ήχους της κατασκευής, το κολατσιό με τους εργάτες…Γνώρισα τον κόσμο της Αρχιτεκτονικής με όλες μου τις αισθήσεις από πολύ μικρός…

Ίσως η πιο έντονη ανάμνηση είναι εκείνη του πατέρα μου, σε στιγμή περισυλλογής και έμπνευσης, να στέκει σε μικρή απόσταση από το Σχεδιαστήριό του, να κοιτάζει σχέδιό του, ίσως λίγο προβληματισμένος, ίσως αρκετά σκεπτικός, μπορεί και με μία ελαφρά ευχαρίστηση ή και αυταρέσκεια και να ανάβει ένα τσιγάρο-σημάδι ότι όλα πήγαιναν καλά (ή και όχι!)…Ευτυχώς που αυτή η μοναδική στιγμή δημιουργικής έμπνευσης δεν υπήρξε η αφορμή να ξεκινήσω το κάπνισμα!!

Από πολύ μικρή ηλικία λοιπόν είχα αποφασίσει, χωρίς ακριβώς να γνωρίζω τι είναι, ότι θα γίνω Αρχιτέκτων. Λάτρευα τη ζωγραφική με την οποία ασχολούμουν ατελείωτες ώρες. Μια αγάπη την οποία διαπίστωσαν από πολύ νωρίς οι Δασκάλες των Καλλιτεχνικών στο Δημοτικό και το Γυμνάσιο, η κα Στέλλα[KG1]  και η κα Βούλα Πριοβόλου. Ήταν εκείνες που με προσέγγισαν πολύ υποστηρικτικά και με μεγάλη ευαισθησία καλλιεργώντας περεταίρω την αγάπη μου για την Τέχνη. Ακόμα και οι Δάσκαλοι και οι Καθηγητές μου αργότερα δε με απέτρεψαν ποτέ από το να σκιτσάρω στα βιβλία και τα τετράδιά μου την ώρα του μαθήματος. Δεν ενοχοποίησαν έτσι ποτέ αυτή τη δημιουργική έκφραση, που τολμώ να πω ότι ενίσχυε τη συγκέντρωση μου στο μάθημα, παρά με αποσπούσε από την παρακολούθησή του. Το Σχολείο μου και οι Δάσκαλοί μου συνεπώς με τον τρόπο τους, δυνάμωσαν ακόμα περισσότερο αυτή τη σχέση με την Τέχνη ανοίγοντας επιπλέον τους ορίζοντές μου σε μια πολύ ευαίσθητη ηλικία.

Ο COVID-19 άλλαξε ολοκληρωτικά τις ζωές μας και την καθημερινότητά μας. Άλλαξε και η αρχιτεκτονική αντίληψη του Χώρου εξαιτίας του κορωνοϊού; Πιστεύεις ότι η Αρχιτεκτονική θα είναι πολύ διαφορετική στο μέλλον από τη σημερινή;

Η πανδημία ήρθε πολύ βίαια στη ζωή μας δοκιμάζοντας μας και αφήνοντας το αποτύπωμά της στην καθημερινότητα όλων. Ήρθε σε συνέχεια μιας βαθιάς και μακρόχρονης οικονομικής κρίσης, τονίζοντας ακόμα περισσότερο τις ελλείψεις και τις αδυναμίες μας, απαιτώντας περισσότερο από κάθε άλλη φορά να επαναφέρουμε στην επιφάνεια τα συλλογικά ιδανικά που μας χαρακτηρίζουν. Η ενσυναίσθηση, η αλληλεγγύη, η συνεισφορά, η συναίσθηση της ατομικής ευθύνης, η συλλογικότητα έναντι της ατομικότητας, όλα αποτελούν αξίες που πρέπει να ενεργοποιήσουμε για ακόμη μια φορά.

Με αφορμή την πανδημία,  η Αρχιτεκτονική ως διαχείριση του Χώρου τόσο ως έννοια, όσο και ως φυσική διάσταση, έχει φανερώσει τις αδυναμίες του, αναδεικνύοντας τις προσαρμογές που οφείλουν να γίνουν ώστε μπορέσει να υποστηρίξει τις σύνθετες αλλαγές στην ιδιωτική, την κοινωνική και την επαγγελματική ζωή  της μετά-Covid-19 εποχής. Οι όροι υγιεινής, η νέα τηλε-ζωή, οι κοινωνικές συναναστροφές, όλα αποτελούν συστατικά που διαμορφώνουν ένα νέο βιωματικό τρόπο αντίληψης του δομημένου Χώρου.

Η Αρχιτεκτονική λοιπόν οφείλει με τη συνδρομή της Τεχνολογίας, να προτείνει (χωρικές) λύσεις που να ικανοποιούν τους σύγχρονους όρους για ασφαλή κοινωνική επαφή, για τηλε-εργασία και τηλε-εκπαίδευση. Να επαναπροσδιορίσει την ‘Κατοικία’ η οποία πλέον θα ενσωματώνει ακόμα πιο πυκνές και σύνθετες λειτουργίες, θα υποστηρίζει τη μεγαλύτερη ημερήσια παρουσία και συνύπαρξη των ενοίκων της σε αυτή, θα εξυπηρετεί τις επιμέρους ανάγκες εργασίας, εκπαίδευσης, διαβίωσης κάθε μέλους της ισότιμα, θα παρέχει τη δυνατότητα εκτόνωσης και ιδιωτικότητας σε ένα πιο σύνθετο και απαιτητικό χωρικά οικογενειακό περιβάλλον.

Το εργαλείο για την εκπλήρωση αυτών των αλλαγών είναι πάντα το ίδιο∙ ο Χώρος. Ο τρόπος όμως που τον χειριζόμαστε αλλάζει από εποχή σε εποχή. Ο χώρος εξελίσσεται μαζί με τη ζωή μας. Κάνει κι αυτός τους κύκλους του, επαναπροσδιορίζεται, αλλοτριώνεται και αναγεννιέται∙ όπως ακριβώς κι εμείς. Για όλους αυτούς τους λόγους, η Κατοικία αποτελεί το πιο σύνθετο, το πιο πολύπλοκο και το πιο ενδιαφέρον αντικείμενο της Αρχιτεκτονικής. Περιέχει την ίδια τη ζωή λειτουργώντας ως δοχείο ζωής.

Η απάντηση λοιπόν στο ερώτημά σου είναι: Ναι, η Αρχιτεκτονική μοιραία θα αλλάξει όπως ήδη εμείς έχουμε αλλάξει, και στο μέλλον θα είναι τόσο διαφορετική όσο διαφορετικοί θα είμαστε κι εμείς οι ίδιοι.

Η αρχιτεκτονική συνδυάζει ιδανικά τη βαρύτητα της επιστημονικής γνώσης με την εικαστική παιδεία.  Ποιά συμβουλή θα έδινες σε έναν μαθητή που του αρέσει η Αρχιτεκτονική αλλά δεν είναι σίγουρος αν του ταιριάζει;

Η Αρχιτεκτονική έχει αλλάξει δραματικά από την εποχή που ήταν αντικείμενο γνώσης μιας πολύ κλειστής κάστας τεχνιτών και μαστόρων που διατηρούσαν και μεταλαμπάδευαν από γενιά σε γενιά, σχεδόν μυστικιστικά, τις παραδοσιακές μεθόδους κατασκευής και χειρισμού του ξύλου, της πέτρας και του μαρμάρου- των πρώτων υλών της αρχιτεκτονικής. Σήμερα η Αρχιτεκτονική είναι μια πολυδιάστατη επιστήμη, βαθιά ανθρωποκεντρική, που πράγματι έχει μια δισυπόστατη φύση. Απαιτεί πολυπραγμοσύνη τσαλαβουτώντας ταυτόχρονα σε πολλά γνωστικά πεδία αλλά και ευαισθησία. Βασίζεται σε απολύτως επιστημονικά δεδομένα και γνώσεις αγγίζοντας όμως τις παρυφές των εικαστικών Τεχνών.

Άλλωστε σε πολλά Πανεπιστήμια σε όλο των κόσμο, η Αρχιτεκτονική αποτελεί παράρτημα της Σχολής Καλών Τεχνών. Έτσι, την ίδια στιγμή λοιπόν που ως Αρχιτέκτονες αναλύουμε έννοιες όπως η Ενεργειακή εξοικονόμηση, οι Πράσινες Τεχνολογίες ή η στατική-δομική επάρκεια, ταυτόχρονα και ίσως με μεγαλύτερο πάθος αναζητούμε τις βέλτιστες αναλογίες ή τους συνδυασμούς υφών και χρωμάτων, συνθέτουμε φόρμες τις οποίες ζωντανεύουμε μέσω των υλικών, δημιουργούμε χωρικές σχέσεις πλάθοντας με ή και εξισορροπώντας έννοιες όπως το κενό και το πλήρες, το μέσα και το έξω, την κίνηση και τη στάση. Υιοθετούμε δηλαδή ένα απολύτως καλλιτεχνικό λεξιλόγιο.

Ένα παιδί, γνωρίζει πολύ καλά αν του ταιριάζει ένα τέτοιο επάγγελμα/λειτούργημα, αρκεί να αφήσει τη φωνή που τον καλεί βαθιά μέσα του να ακουστεί. Από πολύ μικρή ηλικία τα παιδιά αναπτύσσουν εικαστικά ενδιαφέροντα και ευαισθησίες∙ ζωγραφίζουν, δημιουργούν με τα χέρια και τη φαντασία τους μοναδικούς κόσμους. Αυτή την εκφραστικότητα καλό είναι να την ενισχύουμε και να την ενθαρρύνουμε. Αποτελεί έναν άλλο, πολύ προσωπικό, πηγαίο και αυθεντικό δρόμο ανάπτυξης σχέσεων ή βίωσης του κόσμου.

Φυσικά και θα ήταν εξαιρετικό αν αργότερα με κάποιο τρόπο ένα παιδί έρθει σε επαφή με το χώρο της Αρχιτεκτονικής (αλλά και των Τεχνών γενικότερα) και κυρίως γνωρίσει την ύπαρξή της. Είναι κάτι που μπορεί να το κάνει και μόνο του, αρκεί να το προτρέψουμε να παρατηρήσει τον κόσμο γύρω του. Να το ρωτήσουμε πόσο διαφορετικά αισθάνεται όταν μπαίνει σε ένα απόμερο ορεινό ξωκλήσι ή στο Μουσείο της Ακρόπολης. Τι συναισθήματα του γεννιόνται σε σχέση με το Χώρο; Κάπως έτσι θα διαπιστώσει αν το ενδιαφέρουν ή αν συγκινείται βιώνοντας διαφορετικούς χώρους, περιβάλλοντα ή κτίρια τα οποία πιθανώς να του αγγίζουν ευαίσθητες χορδές. Τα ταξίδια με τη βιωματική εμπειρία που παρέχουν αλλά ακόμα ακόμα η τεχνολογία και το διαδίκτυο μπορούν να είναι ιδιαίτερα βοηθητικά σε αυτήν την κατεύθυνση.

Αν λοιπόν είχα έναν τέτοιο μαθητή μπροστά μου, θα του έλεγα να αφήσει το ένστικτό του να εκφραστεί, να σκεφτεί έξω από πλαίσια και ‘πρέπει’. Να φανταστεί πώς θα ήθελε να είναι η ζωή του και η καθημερινότητά του στο μέλλον. Τι θέση θα είχε η Ζωγραφική ή η Τέχνη σε αυτή την καθημερινότητα και πόσο σημαντική θα ήταν; Μόνο του θα δώσει τις απαντήσεις αρκεί να σκεφτεί ελεύθερα…

Τί θυμάσαι από τα μαθητικά σου χρόνια; Ποια είναι η πιο δυνατή σου ανάμνηση από το Σχολείο;

Στο σχολείο γράφτηκα το Σεπτέμβρη του 1983. Είναι ακόμα χαραγμένη στο μυαλό μου η πρώτη μου μέρα. Η αναμονή με την καινούρια μου τσάντα και τα βιβλία για το σχολικό και οι πρώτοι μου φίλοι, με τους περισσότερους από τους οποίους αποφοιτήσαμε μαζί το 1996 και με ορισμένους συνεχίζουμε να έχουμε επαφή έχοντας χτίσει σχέσεις ζωής. Ο Σπύρος Αγάθης, ο Παναγιώτης Αρκουδέας, ο Διαμαντής Αστέρης (και ποιος δεν γνώριζε τη μητέρα του;), ο Θωμάς (δεν υπάρχει δεύτερος), ο Μανώλης Αγγελάκης, ο Απόστολος Αλαφογιάννης, ο Μιχάλης Αργυρόπουλος, ο Φώτης Βαρούτσας, ο Γιώργος Γεωργιόπουλος, η Αλίκη Γούτου, η Ιωάννα Βασιλάτου. Φίλοι που ήρθαν αργότερα στο σχολείο όπως ο Ηλίας Ασημακόπουλος, ο Αλέξης Δεμερτζόγλου ή ο Γιάννης Καϊάφας (κουμπάροι πια). Φίλοι από άλλα τμήματα που με τα χρόνια αναμιχθήκαμε και ήρθαμε κοντά όπως ο Γεράσιμος Σέρβος, η Ανθή Σταύρου η Νατάσα Ηλιοκαύτου, ο Παναγιώτης Λιακόπουλος, ο Γιάννης Ιωάννου, ο Δημήτρης Κοσσόρας, ο Σπύρος Θεοφιλόπουλος. Άνθρωποι που μοιραστήκαμε τόσο έντονες και υπέροχες στιγμές κι εμπειρίες.  

Θα μπορούσα να αναφέρω πάνω από 100 ονόματα μεμιάς χωρίς να κομπιάσω. Όλοι τους έχουν μια ξεχωριστή θέση στη ζωή και την καρδιά μου. Και σίγουρα όλοι τους είναι η κληρονομιά που μου άφησε το σχολείο. Φιλίες και ζεστές αναμνήσεις με ανθρώπους που βρεθήκαμε στα διπλανά θρανία τα 12 χρόνια της κοινής μας παρουσίας στο σχολείο.

Μα, δε θα μπορούσα να μην αναφέρω τους Δασκάλους και τους Καθηγητές μου. Άνθρωποι που μετά την οικογένειά μας, είχαν βαρύνουσα θέση στη ζωή μας. Δε θα ήθελα να ξεχωρίσω κάποιον γιατί θα αδικήσω τους υπόλοιπους. Μας κατεύθυναν, μας νοιάζονταν, ο καθένας με τον τρόπο του, και μας συμβούλευαν με γνώμονα το καλό μας, χωρίς κάποια υστεροβουλία. Και αν κάποιους πικράναμε ή στενοχωρήσαμε, δεν κρυβόταν καμία πρόθεση, παρά μόνο η νεανική, μαθητική τρέλα και ενέργεια.

Σας ευχαριστώ πολύ για όλα…

Λίγα λόγια για τον Κωνσταντίνο Γιαννιώτη…Ο Κωνσταντίνος Γιαννιώτης, Διπλωματούχος Αρχιτέκτων Μηχανικός ΕΜΠ και Διπλωματούχος Μηχανολόγος & Αεροναυπηγός Μηχανικός του Πανεπιστημίου Πατρών, εντάχθηκε στο δυναμικό του Γραφείου Γιαννιώτης & Συνεργάτες Αρχιτέκτονες & Σύμβουλοι Μηχανικοί το 2003. Έχει χρόνια προσωπικής έρευνας στον τομέα του Καθολικού Σχεδιασμού και έχει παρακολουθήσει πανεπιστημιακά προγράμματα δια βίου εκπαίδευσης που παρέχει το IDEA Center for Inclusive Design & Environmental Access, School of Architecture and Planning of NY State University at Buffalo το οποίο εξειδικεύεται στον Καθολικό Σχεδιασμό. Έχει παρακολουθήσει πιστοποιημένα σεμινάρια Βιοφιλικού Σχεδιασμού και είναι από τους πρώτους στην Ευρώπη που απέκτησε την πιστοποίηση CLIPP–Certified Living in Place Professional ώστε όλες οι κατοικίες να πληρούν τις προϋποθέσεις ασφαλούς, άνετης και υγιούς διαβίωσης όλων των χρηστών τους.

Το έργο του με τίτλο INTERelationships που αφορά σε ένα Συγκρότημα κατοικιών με Δημόσιες Χρήσεις στην Αθήνα έχει αποσπάσει διακρίσεις και βραβεία από Διεθνείς Οργανισμούς και Φορείς. Συγκεκριμένα έχει βραβευθεί από τα Rethinking the Future Architecture Construction & Design Awards 2020 (1^st Winner), Green Apple Awards for the Built Environment & Architectural Heritage (Winner), International Residential Awards 2020 (2^nd Award), A’ Design Awards 2019-2020 (Iron Award), International Association for Universal Design Awards 2020 (Silver Award), DNA Paris Design Awards (Honorable Mention),Design-for-All Foundation Awards 2020 (Good Practice 2019), S.ARCH Awards 2020 (Shortlisted), THE PLAN Awards 2020 (Shortlisted, στις κατηγορίες Housing και Home Efficiency & Technology Special Contest). To έργο του έχει δημοσιευθεί και εκτεθεί σε Διεθνείς εκθέσεις και εκδηλώσεις  σε όλο τον κόσμο.

 http://www.yanniotis-arch.gr/